บอระเพ็ด จัดเป็นไม้เลื้อยที่พบได้ตามป่าดิบแล้ง สมุนไพรไทยบ้านๆ ที่มีสรรพคุณเป็นยาได้สารพัด ซึ่งส่วนที่นิยมนำมาใช้ทำเป็นยาก็คือ เถาเพสลาก เพราะมีลักษณะไม่แก่หรืออ่อนเกินไปนัก และมีรสชาติขมจัด แต่ถ้าเป็นเถาแก่จะแตกแห้งรสเฝื่อนไม่ขม หรือถ้าอ่อนเกินไปก็จะมีรสไม่ขมมาก
บอระเพ็ด แม้จะมีสรรพคุณในการรักษาโรคและอาการต่างๆมากมาย แต่ก็ยังมีงานศึกษาวิจัยที่สนับสนุนสรรพคุณดังกล่าวอยู่น้อย ซึ่งสรรพคุณทั้งหมดนี้ส่วนใหญ่แล้วจะมาจากบทเรียนที่ใช้ติดต่อกันมาเป็นเวลานาน จึงเกิดเป็นความเชื่อถือและใช้สืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน จนองค์การเภสัชกรรมได้ผลิตบอระเพ็ดแคปซูลออกมาจำหน่ายเพื่อใช้เป็นยาช่วยในการเจริญอาหาร
สมุนไพรบอระเพ็ดสำหรับการรับประทานในส่วนของรากอย่างต่อเนื่องเป็นระยะเวลานานอาจมีผลกับหัวใจ เนื่องจากเป็นยารสขม สิ่งที่ต้องระวังก็คือไม่ควรใช้ติดกันต่อเนื่องเกิน 1 เดือน ถ้าหากจำเป็นต้องใช้ในเดือนถัดไปก็ควรเว้นระยะเวลา
1-2 สัปดาห์เป็นอย่างน้อยเพื่อให้ร่างการสามารถปรับสภาพก่อน ถ้าใช้ไปแล้วมีอาการมือเท้าเย็น แขนขาหมดเรี่ยวแรงก็ควรหยุดรับประทาน
สรรพคุณของบอระเพ็ด
- บอระเพ็ด ช่วยบำรุงผิวพรรณให้สดใส หน้าตาสดชื่น (ใบ)
- มีสารต้านอนุมูลอิสระมีส่วนช่วยในการชะลอวัย
- ประโยชน์ของบอระเพ็ดช่วยให้ผมดกหนาขึ้นและอาการผมหงอก ผมร่วงก็จะลดน้อยลง ซึ่งจะได้ผลดีอย่างมากกับผู้ที่มีอาการผมหงอกก่อนวัย หากรับประทานผงบอระเพ็ดวันละ 600 mg. เป็นเวลา 1 เดือน
- แก้อาการคันหนังศีรษะ รังแค ชันนะตุ
- ใช้แก้อาการกระหายน้ำ (เถา,ต้น)
- ใช้เป็นยาบำรุงธาตุ บำรุงร่างกาย (ต้น,ใบ)
- บอระเพ็ดสรรพคุณใช้เป็นยาอายุวัฒนะ (ราก,ต้น,ใบ) ด้วยการใช้บอระเพ็ด / เมล็ดข่อย / หัวแห้วหมู / เมล็ดพริกไทย / เปลือกต้นพิ้งถ่อน / เปลือกต้นตะโกนา ในสัดส่วนเท่ากันนำมาบดเป็นผงปั้นเป็นยาลูกกลอนเท่าปลายนิ้วก้อยรับประทานก่อนนอน ครั้งละ 2-3 เม็ด หรือจะนำเถาบอระเพ็ดมาหั่นตากแห้งแล้วนำมาบดให้เป็นผงปั้นเป็นลูกกลอนก็ได้
- ช่วยให้สุขภาพร่างกายแข็งแรง เสริมสร้างภูมิต้านทาน (ราก)
- บอระเพ็ดลดความอ้วน (ใบ)
- ใช้รักษาโรคมะเร็งเม็ดเลือด (ราก)
- สรรพคุณของบอระเพ็ดช่วยรักษาโรคเบาหวาน ควบคุมระดับน้ำตาลในเลือก ด้วยการใช้เถาสดที่โตเต็มที่ตากแห้งแล้วบดเป็นผงนำมาชงน้ำร้อนดื่มครั้งละ 1 ช้อน เช้าและเย็น (เถาสด,ทุกส่วน)
- มีสารลดความดันโลหิต ได้แก่ อะดีโนซีน(adenosine), ซาลโซลีนอล(salsolinol), ไฮเจนนามีน(higenamine) (ต้น)
- แก้โรคดีซ่าน (ทุกส่วน)
- ช่วยรักษาอาการโลหิตคลั่งในสมอง (ใบ)
- ช่วยให้เจริญอาหาร (ราก,ต้น)
- แก้อาการร้อนใน (เถา,ต้น)
- สรรพคุณบอระเพ็ดช่วยดับพิษร้อนในร่างกาย (ราก)
- ช่วยขับเหงื่อ (เถา)
- ช่วยฆ่าแมลงในหู (เถา)
- แก้รำมะนาด (เถา)
- แก้ไข้เหนือ ไข้สันนิบาต ไข้พิษ ไข้จับสั่น (ราก,ต้น,ใบ)
- ใช้ถอนพิษไข้ (ราก)
- ใช้เป็นยาแก้ไข้ (เถา,ผล) ด้วยการใช้เถาสดประมาณ 30 กรัม นำมาตำคั้นเอาน้ำดื่ม หรือใช้วิธีต้มเคี่ยว (ใส่น้ำ 3 ส่วน ต้มให้เหลือ 1 ส่วน) แบ่งครั้งละ 2-3 ช้อนโต๊ะ ก่อนอาหารวันละ 2-3 ครั้งเมื่อตอนมีไข้ หรือจะนำเถาบอระเพ็ดมาตากแห้งบดให้เป็นผงปั้นเป็นลูกกลอนก็ได้
- แก้ไข้มาลาเรีย ด้วยการกินบอระเพ็ดวันละ 2 องคุลีทุกวัน (เถา)
- แก้ไข้เพื่อโลหิต แก้เลือดพิการ (ต้น)
- แก้อาการแทรกซ้อน ขณะเป็นไข้ทรพิษ (ต้น)
- ช่วยให้เสียงไพเราะ (ใบ)
- แก้อาการเสมหะเป็นพิษ (ผล)
- ช่วยรักษาฟัน (ทุกส่วน)
- แก้อาการปวดฟัน (เถา)
- แก้สะอึก (ต้น,ผล)
- แก้โรคกระเพาะอาหาร ด้วยการใช้บอระเพ็ด 5 ส่วน / มะขามเปียก 7 ส่วน / เกลือ 3 ส่วน / น้ำผึ้งพอควร นำมาคลุกเคล้าให้เข้ากันแล้วรับประทานก่อนอาหาร 3 เวลา
- แก้อาการท้องอืด ท้องเฟ้อ (ราก)
- รักษาโรคริดสีดวงทวาร (ทุกส่วน)
- รักษาโรคเกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะ (ทุกส่วน)
- แก้อาการมดลูกเสีย (ราก)
- ช่วยบำรุงน้ำดี (เถา)
- ช่วยขับพยาธิ (ใบ)
- ช่วยฆ่าพยาธิไส้เดือน (เถา)
- ช่วยฆ่าพยาธิในท้อง ในฟัน ละในหู (ดอก)
- แก้อาการปวดเมื่อยตามร่างกาย (ทุกส่วน)
- แก้อาการเกร็ง (ทุกส่วน)
- ดับพิษปวดแสบปวดร้อน (เถา)
- ใช้ล้างแผลที่เกิดจากโรคซิฟิลิส (เถา)
- ช่วยรักษาโรคผิวหนัง (เถา,ใบ)
- รักษาผดผื่นตามร่างกาย (ใบ)
- รักษาบาทะยัก (ทุกส่วน)
- แก้อาการปวดฝี (ใบ)
- แก้พิษฝีดาษ (ต้น)
- แก้ฝีมดลูด ฝีมุตกิต (ทุกส่วน)
- ประโยชน์บอระเพ็ดนำมาแปรรูปเป็น บอระเพ็ดแคปซูล
Credit : Greenerald.com