ผักพื้นบ้านหลายๆ ชนิดที่เราเห็นกันเป็นประจำตามท้องตลาด เป็นอาหารเพื่อสุขภาพที่หาได้ง่าย และราคาไม่แพงอีกด้วย เป็นอีกทางหนึ่งในการดูแลสุขขภาพด้วยตัวเองที่ง่ายๆ และมีประสิทธิภาพสูง
ปรับธาตุด้วยผักพื้นบ้าน
บรรพบุรุษไทยได้ผสมผสานองค์ความรู้ด้านการแพทย์แผนไทย เข้ากับวิถีการดำเนินชีวิตได้อย่างกลมกลืนเป็นการดูแลสุขภาพแบบองค์รวม เช่น การรับประทานอาหาร ได้มีการจัดอาหารตามธาตุเจ้าเรือน จากความหลากหลายของพืชผักและสมุนไพรไทยทำให้อาหารแต่ละพื้นบ้านของไทยจึงมีหลากหลายรสชาติ และสามารถปรับใหม่สอดคล้องกับธาตุจ้าเรือนได้อย่างสอดคล้อง เช่น แกงส้มมีรสเปรี้ยว บำรุงธาตุน้ำ แกงเลียง แกงแค มีรสเผ็ดร้อน บำรุงธาตุลม หรือเมี่ยงคำเป็นอาหารปรับธาตุชั้นหนึ่ง เพราะมีเครื่องปรุงหลายอย่าง เช่น ใบชะพลู มะนาว พริก หอม ขิง มะพร้าว ถั่ว น้ำตาล กุ้งแห้ง สามารถปรุงตามสัดส่วนที่สอดคล้องกับธาตุเจ้าเรือนของแต่ละคน หรือยำผักพื้นบ้าน 4 ธาตุ ที่รวบรวม ผัก4 ธาตุ หลากหลายชนิด
ยำผักพื้นบ้าน 4 ธาตุ เป็นการนำผักพื้นบ้านแต่ละธาตุ ซึ่งมีหลากหลายรสชาติมารวมกัน คือ
- ธาตุดิน รส ฝาด หวาน มัน เค็ม
- ธาตุน้ำ รส เปรี้ยว
- ธาตุลม รส เผ็ดร้อน
- ธาตุไฟ รส ขม เย็น จืด
ทำให้เป็นอาหารปรับธาตุชั้นหนึ่งเช่นเดียวกัน เพราะได้ใส่ผักพื้นบ้านแต่ละธาตุรวมอย่างน้อย 30 ชนิด รสชาติที่ผสมผสานกลมกล่อม และอุดมด้วยสารเส้นใย วิตามินเอ ซี อี แคลเซียม ฯลฯ ซึ่งมีประโยชน์ในการ ช่วยรักษาโรคต่างๆ เช่น โรคหัวใจ เบาหวาน ลดไขมันในเลือด ลดความดันโลหิต ต้านอนุมูลอิสระ เป็นต้น
ตัวอย่างผักพื้นบ้าน 4 ธาตุที่ใส่ในยำผักพื้นบ้าน
ธาตุดิน ผักพื้นบ้านสำหรับคนธาตุดิน เป็นผักที่มี รสฝาด หวาน มัน เค็ม เช่น มะขามป้อม สมอไทย ฝรั่ง แครอท ทองหลาง กระโดน ถั่วพู ผักฮาก ฟักทอง ยอดเม็ก ถั่วฝักยาว เป็นต้น
- แครอท รสหวาน มีเบต้าแคโรทีน และสารเส้นใยสูง ต้านอนุมูลอิสระ
- กระโดน ใบรสฝาด แก้ท้องร่วง สมานลำไส้
- ฟักทอง ผล รสหวาน มัน บำรุงร่างกาย เจริญอาหาร มีเบต้าแคโรทีนสูง ต้านอนุมูลอิสระ
- ยอดเม็ด รสฝาด แก้ท้อง อืด
- ถั่วฝักยาว รสมัน แก้ท้องอืด บำรุงไต
ธาตุน้ำ ผักพื้นบ้านสำหรับคนธาตุน้ำเป็นผักที่มี รสเปรี้ยว เช่น มะม่วง มะดัน มะกอก ติ้ว มะนาว มะเขือเทศ มะเฟือง ตะลิงปลิง เป็นต้น
- มะม่วง ใบ รสเปรี้ยว แก้ระดูเสีย กัดเสมหะ ขับฟอกโลหิต แก้หวัด ระบายท้อง
- มะกอก ใบ รสเปรี้ยวอมฝาด แก้โรคธาตุพิการ แก้บิด สารเส้นใบสูง ลดความดันโลหิต และ ไขมันในเลือด
- ติ้ว ใบ รสเปรี้ยว มีเบต้าแคโรทีนสูง รักษาโรคไขมันในเลือดสูง ความดันเลือดสูง โรคหัวใจ
- มะนาว ผล รสเปรี้ยว ป้องกันโรคลักปิดลักเปิด ขับเสมหะ แก้อาการเจ็บคอ
ธาตุลม ผักพื้นบ้านสำหรับคนธาตุลม เป็นผักที่มี รสเผ็ดร้อน เช่น กะเพรา กระชาย ยี่หร่า โหระพา หูเสือ ชะพลู ข่าอ่อน ผักชีฝรั่ง ผักชีลาว ขิง ตะไคร้ ผักไผ่ ผักคราดหัวแหวน สะระแหน่ เป็นต้น
- กะเพรา ใบรสเผ็ดร้อน ขับลม แก้ปวดท้อง แก้คลื่นเหียน อาเจียน มีเบต้าแคโรทีนสูง ต้านอนุมูลอิสระ
- กระชาย ราก รสเผ็ดร้อน ขับปัสสาวะ แก้บิดมูกเลือด ลดความดันโลหิต
- ยี่หร่า ใบอ่อน รสเผ็ดร้อน ขับลม
- โหระพา ใบอ่อน รสเผ็ดร้อน แก้ท้องอืดเฟ้อ แก้ลม วิงเวียน ขับเสมหะ
- ชะพลู ใบอ่อน รสเผ็ดร้อน ช่วยเจริญอาหาร ขับเสมหะ มีวิตามินเอสูง ต้านอนุมูลอิสระ
- ข่าอ่อน เหง้าอ่อน รสเผ็ดร้อน แก้ปวดท้อง แก้จุกเสียด แน่นเฟ้อ
- ผักชีฝรั่ง ใบอ่อน รสเผ็ดร้อน ขับลม
- ขิง เหง้าอ่อน รสเผ็ดร้อน ขับลม แก้ท้องอืด จุกเสียด แน่นเฟ้อ คลื่นไส้อาเจียน กระตุ้นภูมิ ต้านทาน
- ตะไคร้ ทั้งต้น รสเผ็ดร้อน แก้หืด แก้ปวดท้อง ขับปัสสาวะ บำรุงธาตุ ขับเหงื่อ ลดความดันโลหิต ต้านอนุมูลอิสระ
- ผักชีลาว ยอดอ่อน รสเผ็ดหอมฉุน แก้ไข้ มีวิตามิน เอ และซีสูง รักษาโรคไขมันในเลือดสูง ความ ดันโลหิตสูง โรคหัวใจ ต้านอนุมูลอิสระ
- ผักไผ่ ใบอ่อน รสเผ็ดร้อน มีวิตามันซีสูง รักษาโรคไขมันในเลือดสูง ความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ
ธาตุไฟ ผักพื้นบ้านสำหรับคนธาตุไฟเป็นผักที่มี รสขม เย็น จืด เช่น มะละกอ บัวบก กะหล่ำปลี ผักเป็ดน้ำ ผักกาดหอม เป็นต้น
- มะละกอ ผลดิบ รสจืด ขับลม ขับปัสสาวะ แก้ขัดปัสสาวะ ขับพยาธิ
- บัวบก ใบ รสขม มัน รักษาแผลในกระเพาะอาหารและลำไส้ ลดความดันโลหิต มีวิตามิน เอ และแคลเซียมสูง ต้านอนุมูลอิสระ
- ผักเป็ดน้ำ ยอดอ่อน รสจืดเย็น แก้วัณโรค ไอเป็นเลือด ต้านอนุมูลอิสระ
- ผักกาดหอม ใบอ่อน รสเฝื่อนเย็น ช่วยทำให้นอนหลับ แก้ไข้ แก้ไอ ขับปัสสาวะ ขับเหงื่อ
- กะหล่ำปลี ใบอ่อน รสจืด ดับพิษ แก้ร้อนใน กระหายน้ำ
วิธีทำยำผักพื้นบ้าน 4 ธาตุ
1. ล้างผักทุกอย่างให้สะอาด แล้วผึ่งให้สะเด็ดน้ำ
2. หั่นหรือซอยผักแต่ละชนิดให้เป็นชิ้นเล็กๆ
3. คั่วงาดำ งาขาว โปรตีนเกษตร พริกขี้หนูแห้ง ให้หอม
4. คลุกเคล้าผักแต่ละชนิดให้เข้ากัน โรยงาขาว งาดำ โปรตีนเกษตรที่คั่วแล้ว เติมน้ำยำบีบมะนาว คลุกเคล้าให้เข้กันอีกครั้ง แล้วชิมรสตามชอบ
ส่วนประกอบน้ำยำผัก
1. น้ำตาลทรายแดง 5 กก.
2. น้ำสะอาด 4 ลิตร
3. น้ำมะนาว 3 ขวด
4. เกลือ 2 ถุง
5. เนื้อสับปะรดปั่น 1 ลูก
วิธีทำน้ำยำผัก เคี่ยวน้ำตาลทรายแดง เกลือ เนื้อสับปะรดปั่น น้ำมะนาวหรือน้ำส้มสายชู และน้ำสะอาด ให้เหนียวโดยใช้ไฟแรงพอเดือด แล้วจึงใช้ไฟอ่อนๆ ประมาณ 3 ชั่วโมง ชิมรสตามชอบ ถ้าชอบรสเผ็ดอาจใส่พริกขี้หนูป่นด้วยก็ได้
Credit : ittm.dtam.moph.go.th
